مطالعه تطبیقی قرارداد سفارش ساخت در فقه و حقوق

مطالعه تطبیقی قرارداد سفارش ساخت در فقه و حقوق

سفارش ساخت قراردادی است که به وسیلة آن سفارش دهنده، سفارش ساخت کالا یا شئ معینی را به سازنده می‌دهد و سازنده با مواد و لوازمی که خود تهیه می‌کند آن را می‌سازد. ممکن است در هنگام سفارش، قیمت کالا پرداخت شود و ممکن است پس از مدتی از سفارش یا حتی پس از اتمام ساخت و تحویل به سفارش دهنده پرداخت شود. همچنین ممکن است پرداخت به صورت اقساطی باشد. معمولاً، سازنده با موادی که دارد یا تهیه می‌کند کالای مورد نظر را بر طبق اوصاف و شرایط می‌سازد اما ممکن است کالای سفارش شده را از قبل داشته باشد و به سفارش دهنده تحویل دهد و یا کالای مورد نظر را از بازار تهیه کرده و تحویل دهد.

ماهیت سفارش ساخت را به دو صورت می‌توان بررسی نمود: منطبق نمودن سفارش ساخت بر عقود معین و مطرح نمودن آن به عنوان عقد خاص و مستقل.

در انطباق سفارش ساخت بر عقود معین، عقودی مانند: بیع، سلم، اجاره، جعاله، قرارداد مقاوله (پیمانکاری) و قرارداد ساخت، بهره‌برداری و انتقال (B.O.T) مطرح گردیده است. تطبیق سفارش ساخت بر هر کدام از این عقود با اشکالاتی مواجه است و هر یک به تنهایی نمی‌تواند تمامی مصادیق سفارش ساخت را پوشش دهد. بنابراین نظریة استقلال سفارش ساخت و عقد خاص بودن آن مطرح می‌شود. در این کتاب، سفارش ساخت به عنوان عقدی خاص و مستقل شناخته شده و ادله‌ای برای آن بیان شده است. همچنین شرایط، احکام و مقررات آن بیان شده است.

رویة قضائی در برخی از موارد قرارداد سفارش ساخت را بر عقد بیع منطبق نموده و در مواردی آن را جزء قراردادهای خصوصی منطبق بر مادة 10 قانون مدنی دانسته است. قرارداد سفارش ساخت امروزه کاربردهای فراوانی پیدا نموده و از سطح نیازهای فردی فراتر رفته و در زمینه‌های تأمین مالی، بانکداری کشورهای اسلامی و انجام پروژه‌های بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کتاب حاضر مطالب فوق را در فقه و حقوق امامیه و اهل سنت و مقررات کشورهای اسلامی و برخی کشورهای غربی (فرانسه، سوئیس و انگلیس) مورد مطالعه قرار داده است.