حقوق بین الملل محیط زیست
- ویژگی ها
- نویسنده: دکتر مصطفی تقی زاده انصاری
- قطع: وزیری
- نوبت چاپ: دوم / 1395
- تعداد صفحات: 257
- شابک (isbn): 978-600-114-384-7
حقوق بین الملل محیط زیست
از نیمه دوم قرن بیستم موضوع حقوق بشر بعنوان موضوع جدیدی در حقوق بین‌الملل مطرح شد. تأسیس دادگاه اروپائی حقوق بشر و پیش‌بینی مقرراتی در این رابطه در قانون اساسی و در دیگر قوانین کشورها اهمیت این موضوع را بعنوان معیاری برای هر چه بیشتر دموکراتیک محسوب شدن کشورها نشان می‌دهد. توجه به محیط زیست نیز در چهار چوب حقوق بشر مطرح می‌شود. موضوع حقوق محیط زیست ابتدا در قالب حقوق اداری مرتبط با وظایف دولت در حفاظت از محیط زیست مطرح شد. طبیعتاً هر زمان نظام حقوقی به ایجاد وظیفه جدیدی، در چهاچوب مفهوم دو قطبی "حق و تکلیف" برای دولت می‌پردازد، فرد یا جامعه بعنوان موضوع آن مطرح می‌شوند. حق برخورداری از محیط زیست سالم یکی از ساده‌ترین نمونه‌های آن است. وظیفه دولت حفاظت از محیط زیست و حق فرد در برخورداری از محیط زیست سالم است. ابزار حقوق بین‌الملل برای حفاظت از محیط زیست اگر چه امروزه توسعه یافته ولی همچنان در قالب کلاسیک و سنتی آن یعنی در چهارچوب حقوق معاهدات می‌باشد. با توجه به اینکه حقوق معاهدات فقط برای دولت‌ها و نه اشخاص خصوصی ایجاد حق و تکلیف می‌نماید در نتیجه اشخاص خصوصی آسیب دیده نمی‌توانند به استناد این معاهدات مستقیماً به طرح دعوا بر علیه دولت‌های عامل خسارت بپردازند. لذا قربانی خصوصی آسیبهای زیست محیطی فقط یک راه برای دریافت جبران خسارات خود دارند و آن رجوع به دولت متبوع خود در چهارچوب حمایت دیپلماتیک می‌باشد. اما این راه‌حل نیز چندان راه‌حل مطمئنی برای قربانی خسارات زیست محیطی نمی‌باشد زیرا دولت متبوع قربانی می‌تواند در نتیجه فشارهای سیاسی به هیچ اقدامی در این خصوص به نفع قربانی نپردازد. عدم اقدام دولت مذکور موجب می‌شود تا قربانی آسیب دیده نتواند به حقوق خود دست یابد.
با توجه به این وضعیت از طرفی و افزایش مسائل زیست محیطی در داخل کشورها و گسترش ابعاد آنها به سایر کشورها از طرف دیگر فکر حمایت مؤثرتر از محیط زیست و قربانیان زیست محیطی چه در حقوق داخلی کشورها و چه در جامعه جهانی وحقوق بین‌الملل بوجود آمد. در حقوق داخلی، کشورها سعی نمودند با وضع قوانین مختلف و بعضاً ایجاد محاکم تخصصی به ارائه راه‌حل‌های مفید در این زمینه بپردازند. در بعد جهانی نیز سعی شد تا از طریق تدوین کنوانسیون‌های مختلف حفاظت محیط زیست و بویژه با ایجاد محاکم بین‌المللی به حل معضل در حقوق بین‌الملل بپردازند.
