حقوق بین الملل محیط زیست

حقوق بین الملل محیط زیست

حقوق بین الملل  محیط زیست در حال حاضر  در کنار سایر حوزه های متحول حقوق بین الملل  نظیر حقوق مخاصمات مسلحانه، حقوق بشر، حقوق تجارت بین الملل یکی از گرایش های  خاص، جدید و مورد علاقه در مطالعات حقوق بین الملل است. اشاره نمود.

بعد از دهه هفتاد قرن بیستم و به دنبال تشدید تنزل کیفیت محیط زیست، وقوع حوادث آلودگی به ویژه آلودگی نفتی، شمیایی و هسته­ای و هشدار دانشمندان و سازمان­های بین المللی، به تدریج ادبیات این گرایش از حقوق بین الملل آغاز و تا به امروز توسعه قابل توجهی را به خود دیده است. توجه سازمان­های بین المللی، تشکیل کنفرانس استکهلم و ریو و طرح برخی از دعاوی مهم زیست محیطی نیز سهم قابل توجهی در توسعه این گرایش داشته ­اند.  به نظر می رسد با آغاز هزاره سوم، حقوق بین الملل با درکی تازه از جهان مواجه باشد. این درک تا حدود زیادی وابسته به تحلیل شرایط پیچیده عصر حاضر است. بحران محیط زیست بویژه در زمینه تغییرات آب و هوایی، کاهش لایه ازن، فقر و عدالت زیست محیطی، از بین رفتن تنوع زیستی، بحران انرژی و توسعه ناپایدار، چشم انداز خطرناکی را برای جامعه بین المللی به تصویر می کشد. لذا حقوق بین الملل محیط زیست در تلاش برای تحکیم و تدارک تعهدات بین المللی مشخص در این زمینه برای دولت­ها است. هرچند تا به امروز به دلیل، ساختارهای مبتنی بر الگوهای سرمایه­ داری لیبرال، تعارض با منافع برخی بازیگران و غلبه الگوی واقعگرایی(هابزی) در روابط بین الملل، چالش میان کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته، این حوزه باموانع بسیاری مواجه است.

این گرایش به مثابه یک حوزه خاص، امروزه تنها قلمرویی از حقوق بین الملل است که بیشترین اسناد بین المللی و تعهدات را برای بازیگران ایجاد نموده است.گرایشی که موفقیت آن تا حدود زیادی منوط به انتخاب ابزارهای مناسب، ایجاد درک و آگاهی اکولوژیکی برای دولت­ها و شهروندان و فراهم آوردن فرصت­های برد- برد برای همه دولت­ها است.

اثر پیش رو که تقدیم خوانندگان می شود، برگردان بخش حقوق بین الملل محیط زیست از چاپ ششم، کتاب تفصیلی و معروف حقوق بین الملل عمومی پرفسور ملکم شاو است.  این اثر به عنوان یک نوشتار سنتی و جامع حقوق بین الملل عمومی همواره مورد علاقه و استقبال حقوق دانان بین المللی بوده و تا به امروز چاپ­ های بی­شماری از آن به جامعه علمی ارائه شده است. ترجمه حاضر از چاپ سال 2008 و براساس ویراست جدید کتاب انجام شده است.

در این بخش از کتاب نویسنده سعی نموده است خواننده را به گونه­ای مختصر و گویا با مبانی و مسائل حقوق محیط زیست آشنا نماید. نویسنده در یک مقدمه تفصیلی به معرفی مسائل و مفاهیم بنیادین این حوزه و سپس به تحلیل مهمترین محورهای آن پرداخته است. این محورها به ترتیب شامل مسئولیت بین المللی ناشی از خسارات زیست محیطی، آلودگی هوا، گرمایش جهانی، ماوراء جو، آبراه­های بین المللی، فعالیت­های مخاطره آمیز، فعالیت­ های هسته­ ای، پسماندها و آلودگی دریایی می شوند. با این وجود به برخی از حوزه­ ها مانند حیات وحش و تنوع زیستی اشاره­ای نشده است که مترجمان سعی نموده اند با اضافات توضیحی آنرا در پانویس­ها تکمیل نمایند.  این کتاب از سوی انتشارات خرسندی در زمستان سال 1392 روانه بازار نشر شده است.