هدیه به قاضی در فقه و مذاهب اسلامی و حقوق ایران
- ویژگی ها
- نویسنده: ایوب شافعی پور
- قطع: وزیری
- نوبت چاپ: اول / 1397
- تعداد صفحات: 160
- شابک (isbn): 978-600-114-904-7
هدیه به قاضی در فقه و مذاهب اسلامی و حقوق ایران
حکم هدیه به قاضی در فقه مذاهب اسلامی و حقوق ایران
در مورد استحباب هدیه اختلافی وجود ندارد. اکنون این سؤال مطرح است که با توجه به جایگاه حساس قاضی، آیا هدیه دادن به او نیز جایز است؟ پژوهش حاضر مشخص ساخته که فقهای مذاهب اسلامی در این باب به شرح زیر اختلاف‌نظر دارند: برخی از فقهای متأخر شیعه قایل به جواز مطلق آن شده اند. آنها معتقدند که روایات دال بر حرمت، ضعیف بوده و قابل احتجاج نیستند. در مقابل بیشتر فقهای مالکی من باب سد ذریعه مطلقاً آن را حرام دانسته اند. ابوحنیفه و شاگردانش قایل به کراهت شده اند. از نظر آنان نهی وارده در نصوص، بر کراهت دلالت دارد نه حرمت. بیشتر فقهای متقدم شیعه، اکثر شافعیه و حنابله، عده ای از حنفیه و مالکیه قایل به تفصیل شده و معتقدند هدیه به قاضی در حالات مختلف، احکام مختلفی دارد. به نظر می‌رسد قول به‌تفصیل، راجح باشد و ملاک در تفصیل، نیت هدیه دهنده و قاضی، وجود رابطه‌ی قبلی میان قاضی و هدیه دهنده، وجود پرونده‌ای از هدیه دهنده نزد قاضی، وجود سابقه‌ی قبلی هدیه به قاضی و میزان هدیه‌ای است که قبل و بعد از تصدی منصب قضا توسط هدیه دهنده به قاضی پرداخت می‌شود.
از منظر قوانین موضوعه ایران دادن هر مالی با عنوان هدیه به کارمندان، مأمورین و قضات ممنوع بوده و در حکم ارتشاء به شمار می‌رود و راشی و مرتشی مطابق قوانین به جزای نقدی و حبس و ضبط مال مورد ارتشاء محکوم می‌شوند. . به تصریح قانون مجازات اسلامی، بیع محاباتی با قاضی و بالعکس خلاف قانون بوده و در حکم رشوه می‌باشد و در صورت ارتکاب متخلف مجازات خواهد شد.
